Nhật Bản, một đất nước được bao quanh bởi biển cả, với nguồn tài nguyên cá phong phú. Khi nhắc đến cá Nhật, chúng ta thường nghĩ đến cá hồi, cá ngừ hay cá Koi… Tuy nhiên, có một loài cá có tên “cá Tai” ít được biết đến. Trong giới cá Nhật, cá Tai được coi là loài cá “vạn ngư chi vương” vì những đặc điểm độc đáo của nó.
Cá Tai là loại cá gì?
Cá Tai (鲷) còn được biết đến với tên gọi cá tráp, tên khoa học là Pagrus major hoặc Sea bream. Cá Tai có nhiều loại, trong đó cá Tai đỏ (cá tráp đỏ) là loại được người Nhật ưa thích nhất. Điều này có thể hiểu được bởi cái tên Tai có cùng âm với từ “medetai” (めでたい) trong tiếng Nhật, có nghĩa là chúc mừng, đáng mừng. Màu đỏ của cá Tai từ lâu đã được coi là biểu tượng của may mắn và thịnh vượng.
Ảnh: hyuki.jp
Cá Tai cũng thường được sử dụng trong các dịp đặc biệt như tiệc cưới, tiệc mừng thọ, vì nó mang ý nghĩa của điềm lành và sự thịnh vượng. Trong tiếng Nhật, từ “cá Tai” (たい) đồng âm với từ “Tai” (めでたい) có nghĩa là chúc mừng, đáng mừng. Vì vậy, cá Tai cũng được coi là một loài cá mang lại điều tốt lành và may mắn.
Cá Tai trong văn hóa Nhật Bản
Cá Tai đã xuất hiện từ rất lâu trong ẩm thực và văn hóa Nhật Bản. Trong tập thơ đầu tiên của Nhật Bản – Manyoshu, con cá Tai đã được đề cập. Vào cuối thời Heian, các samurai cũng rất tôn sùng cá Tai vì ý nghĩa thắng lợi và vẻ ngoài kiêu hãnh của nó.
.jpg)
Bánh cá nướng Taiyaki. (Ảnh: douguo)
Trong ẩm thực Nhật Bản, có món bánh cá nướng Taiyaki được làm theo hình dáng của cá Tai. Món bánh này trở nên rất phổ biến từ thời Meiji. Bên trong bánh thường có nhân đậu, và hiện nay đã có thêm nhân kem custard và chocolate.
Trong văn hóa tín ngưỡng của Nhật Bản, có Thất phúc thần (7 vị thần may mắn) gồm 6 nam thần và 1 nữ thần. Trong số 7 vị thần này, thần Ebisu là một vị thần đặc biệt. Thần Ebisu vốn là thần bảo hộ biển cả, được ngư dân thờ phụng. Về sau, thần Ebisu trở thành thần của thương nghiệp và được coi là thần bảo hộ buôn bán cùng với thần Tài. Thần Ebisu thường được tượng trưng bằng hình ảnh tay phải cầm câu, tay trái ôm cá Tai.
Hành trình trở thành “vạn ngư chi vương”
Cá Tai đã được coi là “vua của các loài cá” từ thời kỳ Edo. Khi đó, người dân đã xếp hạng các loài cá và cá Tai đứng đầu, tiếp theo là cá chình và cá ngừ. Cá Tai được ghép với hoa Sakura – đại diện cho các loài hoa, để tạo thành cụm từ “Trong các loài hoa là hoa anh đào, trong các loài cá là cá Tai”.
.jpg)
Ảnh: wukong.
Một trong những lý do làm cho cá Tai trở nên phổ biến và quan trọng trong thời kỳ Edo là vị thế của Tướng quân Mạc Phủ Tokugawa Ieyasu – người sinh ra và lớn lên ven biển tỉnh Mikawa. Ông rất thích ăn cá Tai và đã duy trì thói quen này khi chuyển đến Edo (Tokyo ngày nay). Thời Edo, việc ăn thịt bị cấm từ thời Thiên hoàng Tenmu (thế kỷ 7) và Edo cũng có lệnh cấm sát sinh bừa bãi. Tuy nhiên, cá không thuộc hạn chế này. Do đó, để bổ sung đạm, người ta đã chuyển sang ăn cá và cá Tai với sự ưa chuộng lâu đời của nó đã trở thành loại cá phổ biến nhất.
Vào thời đó, các chuyên gia ẩm thực đã viết một cuốn sách về cách chế biến cá Tai có tên là “Tai Hyakuchin Ryori Secret Tsubako”. Cuốn sách này ghi lại 102 cách chế biến cá Tai như: canh cá Tai, mì cá Tai, cơm cá Tai…
Ảnh: play-life.jp.
Tuy nhiên, vì việc đánh bắt cá Tai quá mức đã làm giảm số lượng cá tự nhiên. Do đó, người Nhật bắt đầu phát triển phương pháp nuôi cá Tai nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên này. Đến ngày nay, cá Tai vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống và ẩm thực của người Nhật Bản.
Mirai.edu.vn – Kiến Thức Tiếng Nhật Hữu Ích
