Chó Nhật: Người bạn bốn chân đặc biệt Hojoken

Chó nghiệp vụ luôn được nhìn thấy bên cạnh các chiến sĩ công an và quân nhân, được coi là những người bạn đáng tin cậy và thông minh. Thế nhưng, ít ai biết rằng chó nghiệp vụ không chỉ được huấn luyện để phục vụ trong an ninh quốc phòng, mà còn có vai trò quan trọng trong cuộc sống dân sự.

Ở Nhật Bản, những người khuyết tật sống một mình hoặc những cụ già neo đơn thường chọn nuôi các chú chó nghiệp vụ. Các chú chó đặc biệt này được gọi là Hojoken. Họ là những người bạn trung thành luôn sẵn sàng giúp đỡ trong cuộc sống hàng ngày của những người này.

1. Chó Hojoken – Những Người Bạn Trung Thành

Hojoken (補助犬) là tên gọi dành cho những chú chó được huấn luyện đặc biệt để hỗ trợ người khuyết tật. Loại chó Hojoken bao gồm:

• Mōdōken (盲導犬) – Chó dẫn đường: Chúng được huấn luyện để làm đôi mắt thứ 2 cho người khiếm thị. Khi gặp vật cản, chúng sẽ ra hiệu cho chủ để tránh va chạm.

Một chú chó dẫn đường đang làm nhiệm vụ. (Ảnh và nguồn: docdog.jp)

• Kaijoken (介助犬) – Chó trợ giúp: Chúng giúp người khuyết tật không thể tự di chuyển trong các hoạt động hàng ngày như mở cửa, nhặt đồ đánh rơi, xách giỏ đi chợ,…

Chú chó Kaijoken đang giúp chủ cởi vớ (Ảnh và nguồn: wannya365.jp)

• Chōdōken (聴導犬) – Chó hỗ trợ người khiếm thính: Chúng giúp chủ nhận biết các âm thanh xung quanh như tiếng chuông báo thức, chuông điện thoại, tiếng nước sôi,…

Chōdōken giúp chủ nhận biết âm thanh từ phía sau (Ảnh: シャチ. Nguồn: 聴導犬PR犬.)

Mỗi chú chó Hojoken đều được tuyển chọn dựa trên “năng khiếu” và được huấn luyện theo kế hoạch riêng. Những chú chó này phải vượt qua nhiều bài tập để nhận biết âm thanh, hành động ra hiệu và tuân theo các quy tắc như không nhặt đồ ăn rơi, không sủa lung tung, không ngồi trên ghế, và thậm chí đi vệ sinh đúng giờ. Những hành động nhỏ bé của chúng mang lại niềm vui và giúp ích rất nhiều cho những người kém may mắn.

2. Chó Nghiệp Vụ và Những Thách Thức ở Nhật Bản

Theo “Đạo Luật về Chó Nghiệp Vụ Dành Cho Người Khuyết Tật” được ban hành năm 2002, chó trợ giúp được phép đi cùng người khuyết tật vào các nơi công cộng như bệnh viện, nhà hàng, khách sạn hay siêu thị. Mặc dù đã tồn tại từ lâu, đạo luật này vẫn chưa được phổ biến rộng rãi. Ngoại trừ các tiệm cà phê thú cưng và một số nhà hàng đặc biệt, hầu hết các nơi khác đều từ chối chó nghiệp vụ.

Chó nghiệp vụ không được coi là thú cưng, nhưng nhiều nhà hàng e ngại việc chúng làm phiền khách hàng khác. Tuy nhiên, từ chối chó nghiệp vụ cũng được coi là kỳ thị người khuyết tật. Vì vậy, vào tháng 6 năm 2002, Hiệp hội Chó Nghiệp Vụ Nhật Bản ra đời. Hiệp hội này không chỉ đào tạo những chú chó thông minh và trung thành mà còn bảo vệ quyền lợi của người khuyết tật.

Một buổi giới thiệu về chó trợ giúp do Hiệp hội tổ chức tại một trường tiểu học ở Shimizu.

Hiệp hội Chó Nghiệp Vụ Nhật Bản đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về chó nghiệp vụ và giúp người khuyết tật hòa nhập vào xã hội. Nhiều tỉnh thành cũng đã thành lập Trung tâm Bảo vệ Chó Nghiệp Vụ và Hỗ Trợ Người Tàn Tật. Với Thế vận hội Olympic Tokyo 2020 sắp diễn ra, người khuyết tật hy vọng họ và người bạn đặc biệt của mình có thể tham gia vào không khí nô nức của lễ hội thể thao lớn nhất hành tinh mà không gặp bất kỳ khó khăn nào.

3. Chó Trợ Giúp và Câu Chuyện Truyện Tranh

Vào ngày 1 tháng 11 năm 2019, bộ manga “Kaijoken Raika” về chó trợ giúp đã được đăng định kỳ hàng tháng trên trang chủ của Hiệp hội Chó Trợ Giúp Nhật Bản. Bộ truyện kể về hành trình trưởng thành của cậu thiếu niên yêu động vật Ibara Tasuku và chú chó trợ giúp Leica tại trung tâm huấn luyện chó nghiệp vụ.

Nhóm tác giả của bộ truyện là Maki Naruse, đã có những trải nghiệm quý báu tại Trung tâm Huấn Luyện Cynthia no Oka, thuộc Hiệp hội Chó Trợ Giúp Nhật Bản. Sau khi tham quan, họ quyết định tham gia vào nhóm những người ủng hộ chó nghiệp vụ và tham gia vẽ tranh, thiết kế nhãn dán trên mạng xã hội LINE và quyên góp toàn bộ tiền kiếm được cho chương trình huấn luyện chó trợ giúp. Bộ truyện được vẽ nhằm kỷ niệm 10 năm thành lập Cynthia no Oka và tái hiện một cách chân thực từ những bài luyện tập đặc biệt cho đến khoảnh khắc những chú chó nhỏ gặp chủ nhân của mình.

Nhóm tác giả Maki Naruse cùng bộ manga về chó trợ giúp. (Ảnh và nguồn: sippo.asahi.com.)

“Chúng tôi hy vọng thông qua bộ truyện này, mọi người sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về chó trợ giúp.” – Maki Naruse cho biết. Bộ truyện dự kiến sẽ có tổng cộng 16 tập, được đăng mỗi tháng và hoàn toàn miễn phí để mọi người đều có thể đọc.

Dẫu đảm nhiệm bất cứ vai trò nào, là dẫn đường, đánh thức chủ nhân đúng giờ hay phụ giúp trong sinh hoạt hàng ngày, những chú chó nghiệp vụ thông minh và đáng yêu chính là đôi mắt, đôi tai và đôi chân của người khuyết tật. Chúng ta hy vọng rằng trong tương lai, xã hội sẽ chào đón người khuyết tật cùng với những chú chó nghiệp vụ, đối xử với họ một cách bình đẳng và cho phép họ sống một cuộc sống bình thường như bất kỳ ai khác.

Nếu bạn tình cờ gặp một chú chó nghiệp vụ đang làm nhiệm vụ cùng chủ, hãy nhớ không gần lại, chụp ảnh hoặc cho chúng ăn. Hành động của bạn có thể khiến người khuyết tật cảm thấy không thoải mái. Tuy nhiên, nếu bạn thấy họ gặp khó khăn, hãy tự tin bước đến và yêu cầu được giúp đỡ. Chắc chắn cả chủ nhân và chú chó đều sẽ rất vui vì sự quan tâm của bạn!

Đọc thêm về tiếng Nhật và những kiến thức hữu ích tại Mirai.edu.vn.