Những bộ đồng phục nam sinh Nhật Bản luôn tạo nên ấn tượng nghiêm trang và mạnh mẽ. Trong số đó, Gakuran (tên gọi loại trang phục này) đã tồn tại từ lâu đời và được yêu thích trong giới học sinh. Hãy cùng tìm hiểu về lịch sử, ý nghĩa và những câu chuyện đằng sau bộ Gakuran này.
Gakuran là gì?
Gakuran (学ラン), còn được gọi là Tsume-eri (詰襟), là đồng phục nam sinh của nhiều trường cấp 2 và cấp 3 ở Nhật Bản. Trang phục này được đặc trưng bởi cổ áo đứng và hàng nút cài phía trước, thường có màu đen hoặc xanh đậm.
Gakuran – đồng phục truyền thống của nam sinh Nhật. Ảnh: modelpress
Lịch sử và ý nghĩa của đồng phục nam sinh Gakuran
Phần lớn các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông của Nhật Bản yêu cầu học sinh mặc đồng phục. Đồng phục không chỉ là biểu tượng của tuổi trẻ mà còn đóng một vai trò quan trọng trong văn hóa quốc gia, giúp thấm nhuần ý thức kỷ luật và tạo cộng đồng. Và trang phục Gakuran cũng không phải ngoại lệ.
Gakuran có nguồn gốc từ chiếc áo khoác waffenrock của quân đội Phổ hoặc áo choàng của giáo sĩ Thiên chúa giáo. Thuật ngữ này là sự kết hợp của chữ “gaku” (学 – Học) và “ran” (ラン/蘭) có nghĩa là Hà Lan, nhưng thực tế nó ám chỉ phương Tây nói chung. Gakuran được hiểu là “quần áo (đồng phục) kiểu phương Tây dành cho học sinh”.
Trong thời Meiji (1868-1912), Nhật Bản tích cực hòa nhập và tiếp thu văn hóa phương Tây. Đồng phục học sinh theo đó cũng được biến đổi để phù hợp với xu thế này.
Gakuran lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 1873 tại trường Kỹ thuật thuộc Bộ Kỹ thuật và Trường Cao đẳng Nông nghiệp Sapporo. Gakuran dần được biết đến trên toàn quốc khi được Bộ Giáo dục giới thiệu tới các ngôi trường cao trung.
Các thành viên của phong trào Shinshicho (Tân tư trào) tốt nghiệp Đại học Hoàng gia Tokyo. Trừ Yuzuru Matsuoka mặc kimono, ba người còn lại là Masao Kume, Ryunosuke Akutagawa và Seiichi Naruse (từ trái sang) đều mặc đồng phục Gakuran và đội mũ vuông.
Tuy nhiên, vào thời điểm đó, trang phục truyền thống Nhật Bản vẫn là chủ đạo. Học sinh thường mặc kimono, đội mũ học sinh và mang guốc geta đến trường, với sách vở được bọc trong chiếc khăn furoshiki.
Từ giữa thời Taisho (1912-1926), chủ nghĩa hiện đại đang trên đà phát triển. Vào thời gian này, nền kinh tế Nhật Bản bùng nổ mạnh mẽ do nhu cầu đặc biệt từ Thế chiến I, thu nhập tăng cao khiến việc mua sắm quần áo dễ dàng hơn. Và theo xu hướng này, Gakuran được phổ biến rộng rãi trên cả nước.
Trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng, Gakuran được giới thiệu đến các trường học ở Hàn Quốc, Đài Loan và Trung Quốc. Ngày nay, nam sinh tại một số trường trung học ở Hàn Quốc vẫn còn mặc trang phục này.
Mặc dù văn hóa đồng phục học sinh tạm thời biến mất do thất bại của Đế quốc Nhật trong Thế chiến thứ hai, nhưng đã được hồi sinh cùng với quá trình tái thiết xã hội sau đó.
Đến thời kỳ Showa (1926-1989), học sinh có ý thức thẩm mỹ và bắt đầu tìm kiếm những hình thêu lộng lẫy cùng các bộ đồng phục ngoại cỡ. Kết quả là phong cách tsuppari với 長ラン – nagaran và ボンタン – bontan ra đời. Mặc dù xu hướng đồng phục phá cách này khiến giáo viên “lo lắng”, nhưng đây lại là “đỉnh cao” của văn hóa đồng phục học sinh ở Nhật Bản.
Hai nhân vật chính trong phim hài học đường Kyou Kara Ore Wa!! diện áo khoác Nagaran (trái) và quần bontan (phải).
Sau đó, khi xã hội trở nên ổn định hơn, hình ảnh mạnh mẽ của đồng phục không còn phổ biến mà thay vào đó là những chiếc blazer mang lại ấn tượng sành điệu và sang trọng. Hiện nay, Gakuran vẫn là đồng phục nam sinh phổ biến ở nhiều trường trung học cơ sở, nhưng với bậc trung học phổ thông, kiểu blazer lại trở thành phong cách chủ đạo.
Tương ứng với Gakuran ở nam sinh, nữ sinh Nhật thường mặc đồng phục kiểu thủy thủ – sailor fuku (セーラー服, seeraa fuku) với một chiếc áo cánh có cổ kiểu thủy thủ mặc cùng váy xếp ly, cổ thắt ruy băng, nơ hoặc cà vạt. Tương tự Gakuran, ngày nay kiểu trang phục này cũng đang dần bị thay thế bởi phong cách đồng phục blazer.
Kiểu đồng phục blazer ngày càng phổ biến hơn. Ảnh: go-highschool.com
Gakuran được thiết kế như thế nào?
Về màu sắc
Phần lớn đồng phục Gakuran có màu đen trơn hoặc xanh đậm, nhưng tùy thuộc vào từng ngôi trường, một số nơi có thể quy định đồng phục màu xám, xanh lá cây hoặc sọc.
Về cấu tạo và phom dáng
Đồng phục Gakuran được mô phỏng theo đồng phục của quân đội Phổ và là một phần của sự thay đổi trong văn hóa Nhật Bản ngay sau Thế chiến thứ nhất. Trang phục này bao gồm:
- Áo khoác cổ cao và thường có năm nút màu vàng hoặc đồng ở phía trước (có những loại có bảy nút hoặc cài bằng móc hay khóa kéo). Tay áo thường được đính hai nút.
- Sơ mi trắng có cổ mặc bên trong.
- Quần với đường cắt thẳng và eo cao, có thêm thắt lưng đen.
- Giày da hoặc loafer màu nâu/đen.
- Theo truyền thống, Gakuran cũng được kết hợp với mũ học sinh (thường là màu đen), mặc dù điều này ít phổ biến hơn ở thời hiện đại.
Ảnh: Mainichi
Về chất liệu
Chất liệu vải dùng làm đồng phục học sinh chủ yếu là len và polyester, cả hai đều có những ưu điểm riêng: len có độ mềm mại, trong khi polyester lại bền và khô nhanh. Do đó, sợi len thường được pha với polyester theo các tỷ lệ khác nhau để làm nổi bật đặc tính của cả hai.
Gakuran và phong tục tặng chiếc cúc áo thứ 2
Nếu bạn quan tâm đến thể loại phim học đường Nhật Bản, chắc hẳn bạn đã biết đến phong tục vô cùng đáng yêu này của các học sinh. Trong các buổi lễ tốt nghiệp, nam sinh sẽ tặng chiếc cúc áo thứ hai (gọi là “dai ni botan” trên đồng phục Gakuran của mình) cho người mà cậu thích.
Người ta nói rằng phong tục này xuất phát từ việc đồng phục là niềm tự hào của học sinh, và là thứ tiếp xúc gần gũi với mỗi người. Bên cạnh đó, sở dĩ chiếc cúc thứ hai được chọn vì dường như nó nằm ở vị trí gần trái tim nhất.
Truyền thống tặng cúc áo số hai được cho là bắt nguồn từ trong chiến tranh. Khi những người lính trẻ phải rời quê hương để xông pha trận mạc, họ đã chọn gửi gắm tình cảm của mình đến người quan trọng nhất bằng cách trao cho đối phương chiếc cúc áo thứ hai của bộ quân phục mình mặc.
Truyền thống tặng nút áo thứ 2 của học sinh Nhật Bản mỗi mùa tốt nghiệp. Ảnh: CHANTO web
Đồng phục Gakuran trong manga và anime Nhật Bản
Trong những bộ manga và anime, chúng ta thường xuyên thấy sự xuất hiện của bộ trang phục Gakuran này. Những tác phẩm với nhân vật mặc đồng phục học sinh kiểu cổ cao như School Rumble, Kuroko’s Basket hay Yusuke Urameshi trong Yu Yu Hakusho, Mob Psycho 100 và Sakamoto trong Haven’t You Heard? I’m Sakamoto đều có hình ảnh đồng phục Gakuran.
Thông thường trong các tác phẩm 2D, Gakuran được vẽ với nhiều màu sắc khác nhau để tạo sự nổi bật.
Sakamoto trong Haven’t You Heard? I’m Sakamoto.
Tạm kết
Mặc dù không còn là xu hướng chủ đạo trong đồng phục nam sinh ở Nhật Bản, Gakuran vẫn mang đến ấn tượng nghiêm túc và nam tính. Nhiều ngôi trường ở Nhật cho rằng Gakuran phù hợp với tinh thần học đường nên kiểu trang phục này vẫn tiếp tục hiện diện trong một thời gian nữa. Không chỉ vậy, Gakuran còn rất nổi tiếng ở nước ngoài và được nhiều cosplayer quốc tế lựa chọn khi muốn hóa thân thành nhân vật yêu thích.
Mirai.edu.vn – Kiến Thức Tiếng Nhật Hữu Ích Mirai.edu.vn – Kiến Thức Tiếng Nhật Hữu Ích
