Ikebana – một nghệ thuật cắm hoa đặc biệt, đã từ lâu trở thành một phong cách sáng tạo độc đáo của người Nhật. Từ chữ “Ikeru” (sống) và “Hana” (hoa) trong tiếng Nhật, Ikebana mang ý nghĩa “truyền sinh khí cho hoa” hoặc còn gọi là “hoa đạo”. Nó không chỉ đơn giản là nghệ thuật cắm hoa, mà còn mang trong mình ý nghĩa sâu sắc về mặt tinh thần, đạo đức và xã hội.
Ikebana và sự trân quý đẹp tự nhiên
Để thể hiện sự trân quý đối với vẻ đẹp tự nhiên, Ikebana đòi hỏi người cắm hoa phải toàn tâm toàn ý. Chỉ khi đó, họ mới thể hiện được lòng trân quý sâu sắc của mình. Thật không ngạc nhiên khi Ikebana không chỉ là một nghệ thuật tự do thể hiện, mà còn là một phương pháp rèn luyện tính cách thanh lịch và phong nhã.
Giống như nhiều nghệ thuật truyền thống khác, Ikebana vẫn cho phép sự sáng tạo và tự do thể hiện, nhưng vẫn phải tuân theo các nguyên tắc và hình thức đã được lưu truyền qua nhiều thế kỷ. Đó là lý do tại sao người cắm hoa Ikebana ngày nay cần phải cố gắng rất nhiều để thực sự “đắc đạo” Ikeabana.
Nguồn gốc và lịch sử
Ikebana bắt nguồn từ phong tục dâng hoa cho bàn thờ Phật ở Nhật Bản. Khi du nhập vào Nhật Bản từ Trung Quốc vào năm 538, Phật giáo đã nhanh chóng được tiếp nhận trong mọi lĩnh vực đời sống, từ hệ thống niềm tin cho đến lối sống, văn hóa nghệ thuật. Trong thế kỷ 13 và 14, khi Phật giáo đã lan truyền rộng rãi ở Nhật, việc xây một hốc tường kiến trúc trong nhà để phục vụ việc thờ cúng đã trở nên phổ biến.
Awatake cuối cùng đã trở thành nơi trưng bày các tác phẩm nghệ thuật và đóng vai trò là “trung tâm của ngôi nhà”. Nét quyến rũ của hoa cắm trong Awatake theo từng mùa cũng dần được gia chủ quan tâm và chăm chút nhiều hơn, với mục đích thu hút sự ngưỡng mộ của khách đến thăm nhà.
Thực hành Ikebana
Ikebana không tập trung vào việc thu thập và sắp xếp nhiều màu sắc hoa. Thay vào đó, nó tập trung vào các bộ phận ít dùng đến như thân, cành và lá. Ikebana đề cao hình dáng tổng thể, đường nét và hình thức sắp xếp.
Thẩm mỹ tối giản cũng thường được áp dụng trong Ikebana. Đây là phương thức sử dụng một số lượng hoa tối thiểu để tạo ra những thiết kế đơn giản mà thanh lịch. Theo hình học tam giác, cắm hoa Ikebana thường có ba điểm chính, tượng trưng cho Trời – Đất – Người hoặc Mặt trời – Mặt trăng – Trái đất.
Vì Ikebana bao gồm cả khía cạnh tinh thần, các học viên Ikebana được yêu cầu giữ im lặng trong khi cắm hoa. Sự im lặng có thể giúp người cắm nhận thức sâu sắc hơn về nét đẹp của tự nhiên mà thường bị bỏ qua trong cuộc sống hối hả và bận rộn.
Thông qua Ikebana, con người cảm thấy gần gũi hơn với thiên nhiên và học cách trở nên kiên nhẫn, khoan dung với những ý kiến khác biệt. Ngoài ra, Ikebana còn được xem như là một cách để thư giãn trí óc, cơ thể và tâm hồn.
Trường Ikebana và phong cách
Hiện nay, Nhật Bản có rất nhiều trường dạy Ikebana, mỗi nơi đều có một thế mạnh riêng và đào tạo học viên với một loạt phong cách Ikebana khác nhau. Trường Ikenobo, được xem là trường dạy Ikebana cổ xưa nhất, ra đời cách đây 500 năm. Trường này được xây dựng bởi một vị thầy tu tại ngôi đền Rokkakudo ở Kyoto. Ông được coi là một người thầy có tay nghề rất cao trong nghệ thuật cắm hoa, khiến các thầy tu khác phải từ rất xa đến để được ông hướng dẫn.
Trong suốt chiều dài lịch sử của Ikebana, các phong cách sắp xếp hoa cũng ngày càng trở nên phát triển và tiến hóa. Trong phần sau đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về một số phong cách Ikebana nổi bật nhất.
Rikka
Rikka được xem như là nền tảng của Ikebana, từ đó các phong cách khác đã phát triển dựa vào Rikka. Rikka là một trong những phong cách cổ xưa nhất và thường được xem là chính thống nhất trong các phong cách Ikebana.
Cắm hoa theo phong cách Rikka cổ điển phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt, đặc biệt là về hình thức sắp xếp tổng thể. Sử dụng các kỹ thuật đặc biệt như dây chằng, Rikka thường có chín thân trung tâm được gọi là Yakueda.
Shoka
Phong cách Shoka tập trung vào năng lượng sống của thực vật và ca ngợi vẻ đẹp của vật liệu tự nhiên. Để làm chủ Shoka, người cắm hoa cần phải có sự hiểu biết sâu sắc về quá trình sinh trưởng của thực vật, chẳng hạn như môi trường và đặc điểm của chúng.
Freestyle (phong cách tự do)
Freestyle là phong cách cắm hoa tự do, sáng tạo không theo một nguyên tắc nào cụ thể. Nó đề cao sự tự do biểu hiện và sáng tạo cá nhân, cho phép người cắm hoa tùy ý chọn vật liệu và kỹ thuật sắp xếp.
Moribana
Moribana là phong cách Ikebana đơn giản nhất và dễ thực hiện cho người mới bắt đầu. Bình hoa Moribana thường rộng miệng và nông hơn so với các loại bình khác. Người cắm hoa có thể tạo ra phong cách Moribana riêng của mình.
Nageire
Nageire cũng là phong cách cắm hoa đơn giản và tập trung vào vẻ đẹp của tự nhiên. Hoa theo phong cách này thường để cuống dài, được cắm trong các bình cao và hẹp, không cần dùng Kenzan.
Khám phá nghệ thuật cắm hoa Ikebana là một trải nghiệm tuyệt vời. Hãy dùng sự tinh tế của bạn để tạo nên những bình hoa độc đáo và quyến rũ, làm cho không gian sống và làm việc của bạn trở nên duyên dáng và thanh lịch.
