Là những kỹ nữ hạng sang thời Edo, Oiran từng trở thành biểu tượng về nhan sắc, thời trang và tài năng nghệ thuật. Dần dần, Oiran biến mất khỏi xã hội, nhưng hình ảnh của họ vẫn còn tồn tại và trở thành một biểu tượng văn hóa đặc biệt.
Oiran – họ là ai?
Oiran là danh xưng chỉ những kỹ nữ hạng sang của Nhật Bản tại các quận đèn đỏ vào thời Edo (1603-1868). Họ được kính trọng và ngưỡng mộ vì vẻ đẹp, trí thông minh cùng tài năng nghệ thuật. Trang phục của Oiran được chú trọng, bao gồm một bộ kimono nhiều lớp lộng lẫy, đôi guốc cao và nhiều trang sức đi kèm.
Ảnh: Toei Kyoto Studio Park
Yukaku là gì?
Vào thời Edo, hoạt động mại dâm chỉ được tiến hành ở một số quận nhất định và là hoạt động hợp pháp dưới sự quản lý của chính phủ. Những nơi này được gọi là Yukaku, và một trong những “quận đèn đỏ” nổi tiếng nhất thời này là Yoshiwara ở Edo.
Nguồn gốc tên gọi Oiran
Thuật ngữ Oiran bắt nguồn từ quận Yoshiwara vào những năm 1750 và áp dụng cho mọi cấp độ kỹ nữ cao cấp trong lịch sử Nhật Bản. Từ “Oiran” bắt nguồn từ cụm từ tiếng Nhật “oira no tokoro no neesan”, tạm dịch là “chị gái ở chỗ chúng tôi”. Từ này bao gồm hai ký tự Kanji: “花”, có nghĩa là “hoa”, và “魁” có nghĩa là “đứng đầu” hay “đầu tiên”.
Ảnh: mag.japaaan.com
Lịch sử của Oiran
Sự ra đời và phát triển
Mại dâm được coi là hoàn toàn hợp pháp ở Nhật Bản cho đến năm 1617. Tuy nhiên, sau đó, Mạc phủ Tokugawa đã ban hành lệnh khoanh vùng các nhà thổ tại một số khu vực nhất định ở ngoại ô thành phố, được gọi là Yukaku. Yujo hoặc gái làng chơi và kỹ nữ được xếp hạng theo một hệ thống phân cấp phức tạp, với Oiran ở thứ bậc trên cùng. Có ba khu đèn đỏ nổi tiếng là Shimabara ở Kyoto, Shinmachi ở Osaka và Yoshiwara ở Edo. Những nơi này nhanh chóng phát triển thành các “khu giải trí” rộng lớn và cung cấp mọi loại hình thư giãn cho đàn ông.
Khu phố đèn đỏ Yoshiwara thời Edo. Ảnh: Nippon
Suy giảm và lụi tàn
Sự cô lập của những khu đèn đỏ, hợp đồng cứng nhắc của các Oiran và không thể rời khỏi các khu giải trí đã khiến Oiran dần trở nên lỗi thời. Trang phục và trò giải trí của họ trở nên công phu, phức tạp và không phù hợp với thế giới hiện đại. Mặt khác, tầng lớp thương gia mới giàu có nhưng địa vị xã hội thấp khiến họ không thể tiếp cận Oiran. Thay vào đó, họ chuyển hướng sang các Geisha. Đến cuối thế kỷ 19, Oiran dần trở nên xa rời cuộc sống hàng ngày và bị ảnh hưởng nặng nề hơn trong giai đoạn Thế chiến thứ hai. Năm 1957, Luật Chống mại dâm đã là đòn chí mạng cuối cùng khiến nghề nghiệp này trở thành bất hợp pháp ở Nhật Bản.
Oiran thời Minh Trị, bên trái là Yarite (người sắp xếp, liên lạc với khách hàng), bên phải là Kamuro (Oiran tập sự). Ảnh: Wikipedia
Diện mạo của một kỹ nữ Oiran
Vẻ ngoài của Oiran khác biệt rõ rệt so với cả Geisha và phụ nữ bình thường. Họ mặc một bộ Kimono được thiết kế cầu kỳ và có nhiều lớp, trong đó lớp ngoài cùng thường là uchikake – một loại kimono lộng lẫy có hoa văn nổi bật. Đôi guốc của Oiran cao đến 20cm và được gọi là kome geta. Mặc dù gỗ cây hông và nhẹ, nhưng đôi guốc này khiến Oiran phải di chuyển bằng những bước nhỏ và chậm.
Ảnh: mag.japaaan.com
Địa vị và cấp bậc của Oiran
Oiran được chia thành 6 cấp bậc khác nhau, theo thứ tự từ cao đến thấp là Tayu, Koushi, Yobidashi Tsukemawarashi, Sancha, Tsukemawarashi và Zashikimochi. Oiran cấp cao nhất là Tayu, và họ có đủ uy tín và quyền lực để từ chối khách hàng và không tham gia hoạt động mại dâm. Địa vị cao của họ cũng khiến cho việc gặp gỡ Tayu trở nên khó khăn và đắt đỏ.
Ảnh: japanistry
Oiran Dochu – Lễ diễu hành Oiran
Oiran Dochu là quá trình mà một Oiran cùng với các Oiran tập sự di chuyển từ nơi ở của họ đến khu giải trí hoặc quán trà để gặp khách hàng. Oiran Dochu là một sự kiện văn hóa thú vị và được tổ chức khắp nơi. Trong lễ diễu hành Oiran, cô gái trong vùng ăn mặc như các Oiran và diễu hành qua đường phố, kết thúc ở một sân khấu tổ chức cuộc gặp gỡ giữa Oiran và khách hàng.
Ảnh: ikidane-nippon.com
Dù Oiran không còn tồn tại ngày nay, hình ảnh của họ vẫn còn sống trong văn hóa Nhật Bản và tái hiện thông qua các lễ hội Oiran Dochu. Một số lễ hội nổi tiếng bao gồm Asakusa Kannon-ura Ichiyo Sakura ở Tokyo và nhiều lễ hội khác trên khắp Nhật Bản.
Một số sự thật về Oiran
Oiran không ngồi trong chiếc lồng Harimise
Chiếc lồng với những kỹ nữ ngồi phía sau song gỗ là một hình ảnh quen thuộc khi nhắc đến quận đèn đỏ Yoshiwara. Tuy nhiên, đây chỉ là nơi những kỹ nữ cấp thấp ngồi và chờ khách lựa chọn như một món hàng. Còn với các Oiran, để gặp mặt họ sẽ cần liên hệ qua các quán trà Hikitejaya.
Cần luyện tập rất nhiều để trở thành Oiran
Oiran được kỳ vọng có văn hóa và được đào tạo rất nhiều về nghệ thuật và văn hóa, bao gồm văn học cổ điển, thư pháp, Trà đạo, thơ ca Nhật Bản và âm nhạc truyền thống. Để trở thành Oiran, các cô gái trẻ phải rèn luyện kỹ năng này và trở thành những nghệ sĩ giải trí đầy tài năng và giàu kiến thức.
Oiran không sử dụng tên thật
Oiran chọn tên của mình dựa trên thơ ca, thiên nhiên và văn học. Tên của Oiran có thể được kế thừa bởi một Oiran khác khi họ được thăng cấp.
Oiran không còn tồn tại ngày nay
Mở cửa vào năm 1958, Luật Chống mại dâm đã khiến mại dâm và Oiran trở thành bất hợp pháp ở Nhật Bản. Một số màn trình diễn của Oiran còn tồn tại, nhưng chức năng của họ giống như một Geisha, cung cấp các màn trình diễn nghệ thuật trong các bữa tiệc.
Mirai.edu.vn – Kiến Thức Tiếng Nhật Hữu Ích
