Trang phục truyền thống của Nhật Bản không chỉ có Kimono và Yukata, mà còn có nhiều phụ kiện đi kèm khác nữa, trong đó có guốc gỗ Geta. Mỗi đôi guốc gỗ nhỏ nhắn đó thực sự là vẻ đẹp kết tinh của óc thẩm mỹ tinh tế và bàn tay khéo léo của những nghệ nhân Nhật Bản. Chính vì ý nghĩa đó, cùng với Kimono và Yukata, guốc gỗ Geta cũng được xem là biểu tượng truyền thống của Xứ sở hoa anh đào và là món quà lưu niệm đáng yêu đối với mỗi du khách sau chuyến hành trình trải nghiệm Nhật Bản.
Đôi nét về guốc gỗ Geta
Ở Nhật có 3 loại giày dép xỏ quai truyền thống là Geta, Zori (dép cỏ) và Waraji (dép rơm). Đối với những vùng có khí hậu nóng ẩm, kiểu giày dép xỏ quai rất được ưa chuộng vì chúng dễ mang vào và cởi ra hơn. Sự khác biệt giữa guốc gỗ Geta và 2 loại dép còn lại chính là phần đế được làm bằng gỗ chắc chắn và phần răng ở dưới đế. Thời xưa, người Nhật chế tạo những đôi Geta có răng cao là để giữ cho chân khô ráo trong những ngày mưa hoặc khi đi vệ sinh.
Từ vật dụng sinh hoạt đến tác phẩm nghệ thuật
Không chỉ đơn thuần là một vật dụng sinh hoạt, guốc gỗ Geta đã trở thành tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Những đôi Geta được trang trí vô cùng tinh tế với đủ sắc màu. Thời kì Yayoi, tổ tiên của guốc Geta đã xuất hiện với mục đích làm bảo vệ chân khỏi lún vào bùn khi làm ruộng và đánh dấu những chỗ đã được bón phân. Từ thời Nara cho đến trước thời Edo, guốc Geta được làm từ gỗ tuyết tùng và là phổ biến trong giới võ sĩ và phụ nữ. Thời Edo là thời kỳ Geta trở nên đa dạng với kiểu dáng và cách trang trí độc đáo, nhằm giúp người mang nổi bật hơn. Thời Meiji, Geta trở nên phổ biến hơn với nhiều kiểu dáng mới, đặc biệt là phần đế với những họa tiết phong phú như Mặt lão, Cá chép hay Cây trúc.
Guốc Geta không chỉ là tác phẩm nghệ thuật với phần đế được chế tác công phu, mà cả quai guốc cũng được trang trí tinh xảo. Thông thường, quai guốc được trang trí tương tự với hoa văn của Kimono nhưng đơn giản hơn. Tuy nhiên, cũng có nhiều đôi được trang trí cầu kì và quý phái. Các nghệ nhân Geta còn sử dụng cảm thức thẩm mỹ truyền thống của Nhật Bản để thể hiện ý nghĩa đặc trưng của con người Nhật, đó là sự giản đơn và tinh tế.
Các loại Geta
Theo đối tượng sử dụng, guốc Geta được phân thành các loại khác nhau.
Geta dành cho nam giới
Được thiết kế với kiểu dáng và trang trí đơn giản, Geta dành cho nam giới thường có quai khá trầm như đỏ hoặc đen. Một số loại Geta phổ biến bao gồm:
- Hoba hay Kogetsu: Geta có răng làm bằng gỗ sếu, với tuổi thọ cao nhờ gỗ sếu cứng nhất trong các loại gỗ cây.
- Ohosaka: Geta thấp với răng mỏng hơn, có thể dùng khi trời mưa.
Geta dành cho nữ giới
Geta dành cho nữ giới thường có kiểu dáng và hoa văn trang trí phức tạp hơn. Một số loại Geta phổ biến dành cho nữ giới bao gồm:
- Hiyori: Geta có răng bằng gỗ sếu mỏng, phù hợp với mọi loại thời tiết.
- Rikyu: Geta giống với Gobukyo của nam giới, có răng làm bằng gỗ sồi và đế làm bằng nguyên liệu khác nhau.
- Kome: Geta cao đến 20cm, màu đen, thường được diện bởi các kỹ nữ Oiran và không mang tất tabi mà đi chân trần.
Geta dành cho trẻ em
Geta dành cho trẻ em thường thấp, không có răng và có trang trí đáng yêu. Có hai loại Geta phổ biến dành cho trẻ em là:
- Senryo: Geta có răng trước hình tam giác và răng sau hình chữ nhật, giúp trọng tâm dồn về trước và dễ đi.
- Ukon: Geta thấp, không có răng, có kiểu dáng giống dép Zori.
Dạo phố Nhật trên đôi guốc Geta
Guốc gỗ Geta là phụ kiện không thể thiếu khi diện trang phục Yukata và Kimono. Mỗi khi đến dịp năm mới hay các hội chợ mùa hè, bạn sẽ nghe tiếng guốc gỗ vui nhộn trên con phố: “Karakoro, karakoro”. Ngoài ra, Geta còn đóng vai trò quan trọng trong các lễ hội truyền thống như hội thi ném Geta, múa Geta trong lễ hội Benkei hay lễ hội nhảy múa Niigata. Nhiều người còn sử dụng Geta để bói thời tiết. Điều đặc biệt, tại các suối nước nóng, Yukata và Geta thường được chuẩn bị để khách mượn và đi chơi.
Ngày nay, bạn có thể dễ dàng tìm thấy rất nhiều cửa hàng bán Geta ở Nhật. Giá cả của Geta dao động từ 500 yên trở lên, tùy vào kích thước và chất liệu làm quai và đế. Một số loại Geta đắt hơn, có thể lên tới hàng trăm nghìn yên, tương đương với hàng triệu đồng Việt. Với nét đẹp truyền thống và ý nghĩa đặc biệt, guốc gỗ Geta đã trở thành món đồ lưu niệm được nhiều du khách yêu thích.
Mirai.edu.vn – Kiến Thức Tiếng Nhật Hữu Ích
