Mất đến 50 năm để xây dựng quốc gia Nhật Bản thống nhất từ những cuộc giao tranh giữa các lãnh chúa. Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi và Tokugawa leyasu là 3 tướng quân huyền thoại đã đóng góp lớn cho thành công này. Khi Mạc phủ Tokugawa nắm quyền điều hành đất nước vào đầu thế kỷ 17, chính quyền này đã thành lập đội điệp viên mật để đảm bảo sự thống nhất và tránh việc chia cắt đất nước. Đội này đã định hình hình ảnh Ninja thời hiện đại.
Oniwaban là gì?
Oniwaban (御庭番) hay còn được gọi là Niwaban (庭番) là nhóm điệp viên bí mật của chính quyền Mạc phủ. Được thành lập bởi Tokugawa Yoshimune, Shogun thứ 8 của chế độ Mạc phủ, Oniwaban hoạt động dưới sự chỉ huy trực tiếp của Shogun và chịu trách nhiệm cho các hoạt động tình báo bí mật. Nhiệm vụ hàng ngày của Oniwaban bao gồm báo cáo tin tức về Thành Edo cho Shogun và tiến hành điều tra, báo cáo tình hình trật tự và trị an ở vùng nông thôn.
Oniwaban, đội điệp viên mật của chính quyền Mạc phủ Edo. Ảnh: tokyoweekender.com
Nguồn gốc của Oniwaban
Một trong những chiến thuật của Mạc phủ Tokugawa để duy trì quyền lực là yêu cầu các lãnh chúa phong kiến thay đổi nơi cư trú giữa các phiên mà họ điều hành với Edo, Tokyo ngày nay. Điều này buộc các lãnh chúa phải xây dựng những dinh thự xa hoa ở cả hai nơi, từ đó họ không có quá nhiều tài sản để kích động cuộc nổi loạn.
Đồng thời, Mạc phủ Tokugawa cũng xây dựng tuyến đường Tokaido, một trong năm tuyến đường quan trọng nối liền Kyoto với Edo và xây dựng trạm kiểm soát dọc đường để đảm bảo an ninh và trật tự không bị xâm phạm.
Chân dung Shogun Tokugawa Yoshimune. Ảnh: tokyoweekender.com
Trong nội bộ Mạc phủ, sau khi Shogun thứ bảy Tokugawa Ietsugu qua đời mà không có người kế vị, Tokugawa Yoshimune thuộc nhánh Kishu đã trở thành Shogun thứ 8. Ông đã đưa 20 thuộc hạ tin cậy nhất đến lâu đài Edo để giúp mình tồn tại và đối mặt với những thử thách trong giới chính trị Nhật. Những người này được giao nhiệm vụ canh gác và sống trong các khu vườn, từ đó được gọi là Oniwaban. Công việc của họ tương tự Cơ quan Mật vụ và Cơ quan An ninh quốc gia (NSA) thời hiện đại.
Trở thành tai mắt của Shogun
Mặc dù công việc hàng ngày của Oniwaban là bảo vệ Thành Edo và người dân sống trong lâu đài, kiểm tra khu vực xung quanh và kiểm tra những người sống ở gần lâu đài, nhiệm vụ chính của họ là thu thập thông tin tình báo và thực hiện các hoạt động bí mật cho Shogun. Họ phản ánh các tin tức và tin đồn xuất hiện ở Edo và thỉnh thoảng tham gia các cuộc thị sát của Mạc phủ để kiểm tra có lãnh chúa nào có ý định xâm phạm hay không.
Mỗi báo cáo của Oniwaban được viết cẩn thận và kiểm tra chéo để đảm bảo tính chính xác. Khi phải đi làm nhiệm vụ bí mật, lý do vắng mặt của họ sẽ được ghi chép trong hồ sơ chính thức của lâu đài là nghỉ phép do bị ốm. Họ có vẻ giống thám tử James Bond phiên bản phong kiến và là người đã tạo nên hình ảnh Ninja thời hiện đại.
Khi Oniwaban bị nhầm lẫn là Ninja
Trước khi Oniwaban được thành lập, Ninja được biết đến là các sát thủ, chiến binh du kích và bậc thầy ngụy trang. Tuy nhiên, những Oniwaban được gọi là “Iga-mono”, có nghĩa là “Ninja của miền Iga”, đã khiến cho sự nhầm lẫn giữa Oniwaban và Ninja trở nên phổ biến.
Trước khi Mạc phủ Tokugawa được thành lập, Tokugawa Ieyasu đã chạy trốn đến miền Iga để tránh kẻ thù. Ông đã nhận sự giúp đỡ từ Ninja miền Iga và sau đó, đã thuê họ để làm vệ sĩ riêng cho mình ở Thành Edo.
Tuy nhiên, sau này, Oniwaban không liên quan gì đến miền Iga và tên gọi của họ chỉ đơn giản là một cách để gọi lính canh ở lâu đài Edo.
Oniwaban thường bị nhầm lẫn với Ninja. Ảnh: tokyoweekender.com
Oniwaban trong văn hóa đại chúng
Oniwaban là một hình tượng bí ẩn, đã trở thành nguồn cảm hứng cho các nhà làm phim, họa sĩ manga/anime của Nhật Bản.
Trong thế giới phim ảnh, Oniwaban đã trở thành nhân vật chính trong nhiều bộ phim như “Oedo Sosamo” và “Shogun no Onmitsu! Kage Juuhachi”. Truyện tranh và hoạt hình cũng khai thác cuộc sống của Oniwaban sau khi Mạc phủ Tokugawa tan rã.
Oniwaban không chỉ là một biểu tượng của quá khứ mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho văn hóa đại chúng hiện đại.
