Người Nhật tin rằng, những đồ vật tồn tại trong thế giới con người qua hàng trăm năm có thể được linh hồn của chúng nhập vào. Chúng được gọi là Tsukumogami, những sinh vật đặc biệt và có linh hồn.
Tsukumogami Là Gì?
Trong tiếng Nhật, Tsukumogami được viết là 付喪神 (phó tang thần) hoặc つくも神. Người Nhật tin rằng, khi một vật đã phục vụ chủ nhân của nó trong ít nhất 100 năm, linh hồn sẽ nhập vào và biến chúng trở thành Tsukumogami. Niềm tin này có nguồn gốc từ một cuốn truyện cổ tích trong thời kỳ Muromachi (1336 – 1573) có tên “Tsukumogami Enmaki” (付喪神絵巻 – Cuốn tranh về Tsukumogami).
Tsukumogami trong cuộn tranh Hyakki Yagyo Emaki thời Muromachi. (Ảnh: Wikipedia)
Tsukumogami thường không gây hại, nhưng chúng thích chơi khăm con người. Tuy nhiên, chúng có thể tức giận và trả thù những người đã bỏ bê hoặc xem thường chúng. Vì lý do này, ở Nhật Bản có nhiều nghi lễ để an ủi những đồ vật hỏng hoặc không còn sử dụng trước khi vứt bỏ chúng tại các đền thờ Thần đạo.
Hiện nay, Tsukumogami đã trở nên phổ biến qua sự xuất hiện của chúng trong các trò chơi điện tử, manga và anime. Nhờ đó, người nước ngoài cũng có cơ hội biết đến sự tồn tại của những linh hồn này và chúng đã trở thành một nét văn hóa độc đáo và thú vị của đất nước Nhật Bản.
Tsukumogami Và Ảnh Hưởng Đến Phong Tục Nhật Bản
Có lẽ do ảnh hưởng từ câu chuyện về Tsukumogami, trong văn hóa Nhật Bản, sự trân trọng và sử dụng lại các đồ vật hàng ngày đã trở nên phổ biến từ lâu đời. Người Nhật tiếp tục sử dụng và tái sử dụng các đồ vật cũ theo nhiều cách khác nhau.
Khi các đồ vật cũ không còn được sử dụng, người ta tổ chức nghi lễ hỏa táng cho chúng, được gọi là Otakiage (お焚き上げ). Người Nhật tin rằng, khi Tsukumogami được sinh ra, chúng mang lại điều bất hạnh và làm con người lạc lối. Vào thời kỳ Edo, người ta quyết định vứt bỏ những đồ cũ không còn sử dụng tại các đền thờ trong những ngày cuối năm. Phong tục Otakiage vẫn được duy trì ở một số vùng của Nhật Bản, bao gồm lễ tưởng niệm kim chỉ Hari-Kuyo (針供養) và lễ tưởng niệm búp bê Ningyo-Kuyo (人形供養).
Lễ tưởng niệm búp bê tại đền Meta, tỉnh Nara. (Ảnh: pinbokejun.blog)
Những Tsukumogami Phổ Biến Trong Văn Hóa Nhật Bản
Mokumokuren (目目連)
Những ngôi nhà kiểu Nhật thường có vách ngăn phòng được gọi là shoji. Nếu trên tấm shoji có lỗ, người ta tin rằng những con mắt ma quái sẽ có thể lấp vào những lỗ hổng đó và quan sát người bên trong nhà. Chúng được gọi là Mokumokuren. Mokumokuren dịch theo nghĩa đen là “nhiều mắt”. Chúng là một trong những cư dân chủ yếu của bất kỳ ngôi nhà ma ám nào ở Nhật Bản. May mắn thay, loại bỏ chúng khá dễ dàng. Bạn chỉ cần bít lại các lỗ hổng.
Ảnh: Wikipedia
Bakezori (化け草履)
Nếu bạn nghe thấy tiếng động vào ban đêm, rất có thể đó là từ Bakezori. Zori là dép truyền thống của Nhật Bản, một loại dép xỏ ngón làm từ rơm. Nếu bị bỏ rơi và không được sử dụng, chúng sẽ mọc thêm tay chân và một con mắt lớn ở giữa, biến thành Bakezori. Những Tsukumogami này thích chạy xung quanh trong bóng tối và chơi những trò nghịch ngợm. Chúng thường hát lặp đi lặp lại câu: “Kararin! Kororin! Kankororin! Managu mittsu ni ha ninmai! (カラリン、コロリン、カンコロリン、まなぐ三つに歯二ん枚)”
“Managu mittsu ni ha ninmai” có nghĩa là “ba con mắt và hai chiếc răng”. Zori có ba lỗ nơi quai dép được gắn vào, nên “ba mắt” có thể ám chỉ chúng. “Hai chiếc răng” là hai miếng gỗ nhỏ ở đế của loại guốc gỗ Nhật Bản (geta). Các từ còn lại không có ý nghĩa.
Ảnh: matthewmayer.net
Morinji-no-Okama (茂林寺の釜)
Okama (釜) là chiếc ấm đun nước bằng sắt thường được người Nhật dùng để đun nước pha trà. Morinji-no-Okama nghĩa là “chiếc ấm đun nước ở chùa Morinji”. Nó liên quan đến câu chuyện dân gian nổi tiếng của Nhật Bản có tên “Bunbuku Chagama” về một con Tanuki biến thành chiếc ấm trà để chọc ghẹo con người.
Ảnh: Wikipedia
Ittan-Momen (一反木綿)
Nếu bạn là một thợ may quần áo, hãy cẩn thận với chúng! Ittan-Momen là một tấm vải dài dùng để may đồ bay lượn xung quanh vào ban đêm. Chúng tấn công con người bằng cách quấn quanh và siết cổ, làm người ta ngạt thở. So với các Tsukumogami khác được cho là vô hại, chúng có nguy cơ nguy hiểm hơn. Ittan-Momen được cho là có nguồn gốc từ tỉnh Kagoshima.
Ảnh: yokai.com
Chochin-Obake (提灯お化け)
Đèn lồng Chochin (提灯) – loại đèn lồng bằng giấy hoặc lụa với khung làm bằng tre là hình ảnh rất quen thuộc ở Nhật Bản. Khi chúng cũ đi, phần giấy sẽ rách dọc theo một trong các thanh khung, tạo thành một cái miệng rộng. Một chiếc lưỡi dài ghê rợn xuất hiện. Một hoặc hai mắt cũng bật ra từ nửa trên của đèn lồng và đôi khi còn mọc thêm cả cánh tay hoặc chân. Chochin cũng có thể trở thành nơi trú ngụ của những linh hồn báo thù. Nếu thắp sáng một chochin như vậy, linh hồn sẽ được giải phóng và tấn công người thắp đèn.
Ảnh: matthewmayer.net
Kasa-Obake (傘おばけ)
Nếu bị bỏ quên, những chiếc ô cũ sẽ trở thành Kasa-Obake. Kasa-Obake, còn được gọi là Karakasa-Kozo (唐傘小僧), là những chiếc ô đóng có một mắt và nhảy xung quanh bằng cách sử dụng tay cầm làm chân.
Kasa-Obake là một trong những yokai nổi tiếng nhất, nhưng lạ lùng là không có câu chuyện nào về chúng. Chúng chỉ tồn tại trong văn học dân gian và tranh vẽ. Cho rằng, Kasa-Obake được tạo ra bởi những người kể chuyện truyền miệng trong thời kỳ Edo.
Ảnh: matthewmayer.net
Boroboroton (暮露暮露団)
Futon là loại nệm truyền thống của Nhật Bản. Người ta cho rằng, nếu những chiếc nệm futon không được giữ gìn tốt, chúng có thể biến thành Boroboroton. Khi người chủ đang ngủ, Boroboroton bám vào và siết cổ để trả thù vì đã bị bỏ quên. Sau đó, chúng đi lang thang trong nhà và siết cổ bất kỳ ai chúng gặp.
Ảnh: Wikipedia
