Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao hầu hết các sản phẩm Nhật Bản đều mang vẻ dễ thương? Từ những thiết kế trang trí, văn phòng phẩm cho đến những linh vật, tất cả đều tràn đầy sự đáng yêu khó tả. Nhật Bản, một đất nước mê “Kawaii” chẳng hạn, có thể coi là một điển hình về nền văn hóa này.
Kawaii là gì?
“Kawaii” là một từ quen thuộc với những người yêu thích văn hóa Nhật Bản. Đó là từ được người ta thốt lên mỗi khi trông thấy một thứ gì đáng yêu và dễ thương. “Kawaii – 可愛い” trong xã hội hiện đại có ý nghĩa là dễ thương, đáng yêu, hoặc dễ mến. Tuy ít người biết rằng, từ này đã tồn tại từ hơn 1.000 năm trước.
Theo lịch sử ghi chép, “Kawaii” bắt nguồn từ một từ cổ là “Kaohayushi – 顔 映し”, có nghĩa là “khuôn mặt đỏ bừng”, dùng để miêu tả khuôn mặt đỏ bừng do xấu hổ hoặc tội lỗi. Sau một thời gian, khi cách phát âm của “Kaohayushi” đã biến thành “Kawayushi – かわゆし”, ý nghĩa của từ này cũng thay đổi theo. “Kawayushi” không chỉ mang ý nghĩa là khuôn mặt đỏ bừng mà còn đại diện cho nhiều cảm xúc khác như xấu hổ, đáng thương, dễ bị tổn thương, nhỏ bé, dễ thương và đáng yêu. Từ thời Muromachi (1336 – 1573), “Kawayushi” đã được thay thế bằng “Kawaii”, với ý nghĩa hiện tại là “dễ thương” và “đáng yêu”.
Văn hóa Kawaii trong mắt người Nhật
Có một sự liên quan giữa “lược đồ em bé” của Nhà Thần thoại học Konrad Lorenz với văn hóa Kawaii ở Nhật. Người phụ nữ được coi là dễ thương khi có nét trẻ con về cả thể chất lẫn tinh thần. Một cô gái có giọng nói thỏ thẻ, đôi mắt to tròn ngây thơ cũng sẽ được gọi là “Kawaii”. Trong nhiều sản phẩm Kawaii tại Nhật, nhà sản xuất thông minh đã kết hợp các yếu tố của “lược đồ em bé” vào trong thiết kế. Đó là lý do tại sao những sản phẩm này thu hút người dùng ở mọi độ tuổi.
Ngoài ra, nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh rằng yếu tố Kawaii mang lại lợi ích đặc biệt cho con người. Một nghiên cứu từ Đại học Hiroshima đã phát hiện ra rằng hiệu suất của sinh viên trong nhiều nhiệm vụ khác nhau được cải thiện sau khi nhìn những hình ảnh dễ thương của chó con và mèo con. Nhóm nghiên cứu kết luận rằng, sự tăng hiệu suất này xuất phát từ khả năng tập trung tốt hơn sau khi nhìn những hình ảnh dễ thương. Do đó, nhóm nghiên cứu này ủng hộ việc sử dụng hình ảnh và đồ vật dễ thương trong không gian làm việc để nâng cao năng suất công việc.
Lược đồ em bé: tập hợp các đặc điểm khuôn mặt và cơ thể khiến một sinh vật trông “dễ thương” và kích thích người khác chăm sóc nó.
Ảnh: Sky News
Sự tồn tại của văn hóa Kawaii trong đời sống người Nhật
Sự phát triển của văn hóa Kawaii được thể hiện qua nhiều yếu tố, bao gồm chữ viết tay, vật phẩm, phong cách sống,…
Chữ viết tay Kawaii
Sự phát triển của chữ viết tay Kawaii bắt đầu từ những năm 1970. Trong thời gian đó, các nữ sinh Nhật Bản đã sử dụng bút chì bấm để tạo ra một phong cách viết tay mới, thanh mảnh hơn. Việc sử dụng bút chì bấm đã làm cho các chữ cái trở nên khác biệt so với font chữ viết tay truyền thống của Nhật Bản về độ đậm và độ cao của các nét. Những chữ cái này trở nên tròn trịa hơn, được trang trí bằng trái tim, ngôi sao, kaomoji và cả các ký tự Latin.
Lúc đó, phong cách viết này gần như trở thành một trào lưu, nhưng nó đã bị cấm ở nhiều trường học vì được cho rằng khó đọc hơn so với chữ viết thông thường. Tuy nhiên, trong suốt những năm 1980, phong cách “dễ thương” này đã được các tạp chí và truyện tranh sử dụng cho trang bìa và trang quảng cáo.
Trong khoảng thời gian từ năm 1984 – 1986, ông Kazuma Yamane đã nghiên cứu sâu về sự phát triển của chữ viết tay dễ thương. Loại chữ viết tay dễ thương này còn được gọi là “marui ji (丸い字)”, “koneko ji (小猫字)”, “manga ji (漫画字)” và “buriko ji (鰤子字)”. Mặc dù người ta thường cho rằng phong cách viết này bắt nguồn từ truyện tranh, nhưng ông Yamane lại cho rằng những người trẻ đã tự phát triển phong cách này như một xu hướng ngầm.
Vật phẩm Kawaii
Bên cạnh sự phát triển của chữ viết Kawaii, văn hóa Kawaii còn được thể hiện qua các vật phẩm và hàng hóa. Theo ông Tomoyuki Sugiyama, tác giả của cuốn sách “Cool Japan”, thời trang dễ thương ở Nhật Bản có thể bắt nguồn từ thời Edo với sự phổ biến của “Netsuke” – nghệ thuật điêu khắc gỗ đương đại. Trong những năm 1950 – 1970, những hình ảnh về các nhân vật đáng yêu xuất hiện trong các tạp chí dành cho nữ sinh Nhật Bản cũng là minh chứng cho sự phát triển của văn hóa và thẩm mỹ Kawaii.
Việc ra đời của Hello Kitty được coi là một phần trong sự phát triển của Kawaii. Sau khi ra mắt, Hello Kitty đã ngay lập tức trở nên phổ biến và tạo nên một cơn sốt về sự dễ thương. Sau đó, công ty Sanrio – nhà sản xuất của Hello Kitty – đã tung ra các nhân vật Kawaii khác với tính cách sâu sắc hơn, thu hút cả những người lớn hơn như Gudetama và Aggretsuko. Những nhân vật này đã nhận được sự yêu thích từ người hâm mộ bởi tính cách độc đáo và dễ thương của chúng.
Phong cách thần tượng
Vào những năm 1980, những thần tượng dễ thương trở nên phổ biến. Seiko Matsuda được xem là người đã đặt nền móng cho xu hướng này. Phụ nữ Nhật bắt đầu bắt chước phong cách thời trang và cách cư xử dễ thương của Seiko Matsuda. Những điều này làm nổi bật sự ngây thơ của các cô gái trẻ. Văn hóa Kawaii tại Nhật Bản đã ảnh hưởng lớn đến thị trường hàng hóa, đặc biệt là nhóm đối tượng từ 15 – 18 tuổi.
Ảnh: tikuroi1
Phong cách sống
Văn hóa Kawaii được thể hiện theo nhiều cách trong cuộc sống Nhật Bản hiện nay. Không chỉ những phụ nữ mà cả nam giới cũng yêu thích văn hóa Kawaii. Nhiều nam diễn viên, ca sĩ để tóc dài hơn và “tiễn” lông chân để trông như trai trẻ. Có một nghiên cứu cho thấy phụ nữ Nhật thích một ngoại hình dễ thương và khuôn mặt như trẻ con, với đôi mắt to tròn tràn đầy ngây thơ. Thực tế cho thấy, một số phụ nữ Nhật thậm chí thay đổi kích thước mắt bằng cách đeo kính viễn vọng, gắn mi giả, trang điểm mắt đậm hoặc phẫu thuật mí mắt.
Ảnh: nonna
Phong cách thời trang
Với mặt khác, phong cách Lolita là một xu hướng thời trang phổ biến ở Nhật Bản. Nó đã vượt qua biên giới và trở nên phổ biến ngay cả ở các quốc gia phương Tây. Phong cách Lolita chia thành nhiều nhánh nhỏ như Gothic Lolita, Classic Lolita, Old-school Lolita,… Trang phục trong phong cách này bao gồm ren, ruy băng, tạp dề và tạo nên sự dễ thương, ngây thơ nhưng vẫn toát lên sự quyến rũ tiềm ẩn.
Ảnh: Tokyo fashion
Một số cách sử dụng từ “Kawaii”
Từ “Kawaii” trong tiếng Nhật có nhiều ý nghĩa khác nhau tùy vào ngữ cảnh sử dụng. Nó có thể được hiểu theo nhiều cách khác nhau và như một từ nặng về ngữ cảnh. Tương tự như từ “nice” trong tiếng Anh, “Kawaii” thường được sử dụng để diễn đạt một sự tích cực về một vật hoặc một sự việc. Ví dụ:
- Một cách không trực tiếp để thể hiện sự thích hoặc yêu thích ai đó.
Tuy nhiên, “Kawaii” có thể mang nhiều ý nghĩa khác nhau đối với mỗi người. Nhìn chung, người Nhật vẫn sử dụng “Kawaii” để miêu tả sự ngây thơ, trong trẻo, đáng yêu hoặc sự ngây ngô của trẻ em.
