Ngày lễ Kim gãy Harikuyo (針供養) là một ngày đặc biệt ở Nhật Bản, nơi mà mọi người, đặc biệt là phụ nữ và những người con gái, tưởng niệm những chiếc kim chỉ bị gãy hoặc bị hoen gỉ, không thể sử dụng được nữa. Mặc dù việc sử dụng kim để may vá không còn phổ biến như trước đây, nhưng ngày lễ này vẫn mang ý nghĩa sâu sắc.
Nguồn gốc
Mặc dù nguồn gốc chính xác của ngày lễ này chưa rõ, có nhiều giả thuyết cho rằng nó là một phong tục được đưa từ Trung Quốc vào thế kỷ thứ 9. Hoàng đế Kiyowa (thời Heian) vào nửa cuối thế kỷ 9 đã xây dựng một khu tưởng niệm những cây kim tại chùa Horinji, để thể hiện sự coi trọng cao độ thông qua “Lễ tưởng niệm những chiếc kim”. Lễ tưởng niệm cây kim có ý nghĩa tri ân công lao và cầu mong sự cải thiện trong công việc may vá. Từ đó, lễ hội này đã phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là vào thời kỳ Muromachi, khi những chiếc kim sắt được sản xuất hàng loạt.
Ngày Lễ Kim gãy bắt đầu ở Nhật từ thế kỷ thứ 9 (Ảnh: PIXTA)
Ở Nhật Bản, ngày lễ này được tổ chức vào ngày 8 tháng 2 và ngày 8 tháng 12, được gọi chung là “Kotoyoka” (事八日). Ngày 8 tháng 2 được gọi là “Kotohajime” (事始め), có nghĩa là ngày bắt đầu công việc, và ngày 8 tháng 12 được gọi là “Kotoosame” (事納め), có nghĩa là ngày kết thúc công việc. Cả hai ngày này đều được coi là “ngày sống bằng sự khiêm tốn” (つつしみをもって過ごす日) và nên nghỉ việc may vá, vì vậy nó đã được chọn để trở thành ngày Lễ Kim gãy. Thông thường, vùng Kanto (phía đông Nhật Bản) tổ chức vào ngày 8 tháng 2, trong khi vùng Kansai (phía tây Nhật Bản) lại tổ chức vào ngày 8 tháng 12.
Ý nghĩa
Công việc may vá là một công việc quan trọng đối với phụ nữ. Thay vì vứt bỏ những chiếc kim bị gãy và bị hoen gỉ, người ta sẽ ghim chúng vào đậu phụ mềm hoặc Konnyaku (loại thạch) với lòng biết ơn, sau đó gói chúng trong giấy và thả xuống sông hoặc đặt trong đền thờ, nhằm cầu mong sự cải thiện trong công việc may vá.
Những chiếc kim may được ghim trong thạch Konnyaku trong ngày lễ Kim gãy được tổ chức tại một trường cấp 3 ở tỉnh Fukuoka. (Ảnh: hcg.ed.jp)
Kim cũng là một công cụ quan trọng trong thời đại của Kimono. Vào thời kỳ Edo, ngày lễ này trở nên phổ biến như một lễ hội để cầu nguyện cho kim chỉ và cải thiện tay nghề. Những chiếc kim gãy hoặc bị hoen gỉ không còn sử dụng được nữa cho thấy người sử dụng đã cần cù làm việc, và những chiếc kim là biểu tượng cho sự tôi luyện bản thân và kỹ thuật. Nhìn vào những chiếc kim gãy, người chủ sẽ nhìn thấy quãng thời gian mà mình đã sử dụng những chiếc kim để làm việc trong một năm qua.
Vì vậy, Lễ hội Kim gãy là cách để mọi người bày tỏ lòng biết ơn với những chiếc kim đã cống hiến trong quá trình làm việc và mong muốn tay nghề ngày càng tiến bộ hơn.
Ngoài ra, còn nhiều giả thuyết khác về ý nghĩa của nghi lễ này. Chẳng hạn, phụ nữ có thể tổ chức lễ để cầu nguyện trở thành một người đẹp với làn da trắng và làm việc siêng năng. Những chiếc kim gãy được coi là vật tế tốt nhất để các vị thần nhìn thấy sự cố gắng của mình.
Ngày lễ này có ý nghĩa rất quan trọng đối với những người phụ nữ làm nghề may vá. (Ảnh: kifkif.me)
Nghi thức diễn ra như thế nào?
Như đã đề cập ở trên, nghi thức kỷ niệm những chiếc kim chỉ được thực hiện bằng cách mang những chiếc kim không thể sử dụng được nữa vào điện thờ. Tại đền chùa, những chiếc kim sẽ được thanh tẩy và tổ chức lễ kỷ niệm. Nếu bạn có những chiếc kim không sử dụng, bạn có thể mang chúng đến bất kỳ ngôi đền nào gần nhà để thực hiện nghi lễ.
Những cây kim sẽ được ghim trong những vật mềm như đậu hủ hay Konnyaku. (Ảnh: PIXTA)
Trong văn hóa Nhật Bản, mọi thứ đều có linh hồn, bao gồm cả những cây và những vật do con người tạo ra. Vì vậy, người ta thường thực hiện nghi lễ bằng cách ghim những chiếc kim vào những vật mềm như đậu phụ hay Konnyaku, như một cách thể hiện lòng biết ơn với những chiếc kim đã làm việc vất vả mà không ngại đâm vào vật cứng hay vải dày thô ráp. Điều này nhằm đảm bảo rằng những chiếc kim sẽ có thể ghim mình thoải mái trong những thứ mềm mại suốt cuộc đời.
Nghi lễ Kim gãy được tổ chức ở một đèn thờ. (Ảnh: inazumi-jinja.blogspot.com)
Một số đền thờ tổ chức ngày Lễ Kim gãy
Đền Asakusa (Tokyo)
Ngày Lễ Kim gãy được tổ chức khá hoành tráng hàng năm vào ngày 8 tháng 2 tại đền Asakusa. Các phụ nữ làm nghề may vá thường cùng nhau đến thăm đền vào ngày này. Những cây kim sẽ được ghim vào một miếng đậu hũ khổng lồ được đựng trong một chiếc thùng để làm lễ tưởng niệm. Rất nhiều người tham gia lễ hội, họ sẽ đứng trước tháp tưởng niệm những cây kim để cầu nguyện được ban phước lành trong công việc may vá và có thể cải thiện tay nghề ngày càng tốt hơn.
Đền Gakushima (thành phố Sumoto, tỉnh Hyogo)
Tại đền Gakushima ở thành phố Sumoto, ngày Lễ Kim gãy sẽ được tổ chức vào ngày 8 tháng 2 để cầu mong “may mắn và cải thiện tay nghề”. Sau nghi lễ Thần đạo, “lễ trừ tà Zenzai” sẽ được thực hiện và những cây kim được tưởng niệm sẽ được đặt trong “Harizuka” (針塚) trong khuôn viên đền thờ.
Đền Taiheiji (Thành phố Osaka)
Tại đền Taiheiji ở Osaka, ngày Lễ Kim gãy được tổ chức vào ngày 8 tháng 2 với ý nghĩa cầu mong cải thiện kỹ thuật nghề may. Vào cùng ngày, “Lễ tưởng niệm Bút lông” và “Lễ tưởng niệm Chasen” cũng được tổ chức đồng thời, vì vậy dường như những người quan tâm đến thư pháp và trà đạo cũng sẽ tham gia.