Mirai.edu.vn – Kiến Thức Tiếng Nhật Hữu Ích
Lễ hội Búp bê Hina Matsuri là một trong những sự kiện truyền thống của Nhật Bản, được tổ chức để chúc mừng sự khỏe mạnh và hạnh phúc cho các bé gái. Ngày hội này không chỉ mang ý nghĩa văn hóa mà còn phản ánh tình yêu thương và kỳ vọng đối với trẻ em. Hãy cùng tìm hiểu về Lễ hội Búp bê Hina Matsuri và những điều thú vị xung quanh nó.
1. Búp bê trưng bày – Hina Ningyo (雛人形)
Trong tiếng Nhật, “Hina” có nghĩa là búp bê nhỏ. Ban đầu, búp bê Hina được làm từ giấy hoặc đất sét. Từ thời Heian (794-1185), xuất hiện loại búp bê đứng Tachibina (立ち雛). Vào thời Muromachi (1333-1568), loại búp bê ngồi Suwaribina (座り雛) đã xuất hiện. Tuy nhiên, chỉ có vào thời kỳ Edo (1600-1868), loại búp bê trưng bày trong ngày hội Búp bê Hina Matsuri, Hina Ningyo, mới được tạo ra. Hina Ningyo được xem như búp bê Hoàng gia, được chế tác tỉ mỉ và công phu, nên giá trị của chúng cao hơn nhiều so với các loại búp bê thông thường. Hiện nay, có hai loại chính là Kimekomi Ningyo (木目込み人形) và Ishochaku Ningyo (衣装着人形). Kimekomi có y phục được dán vải hoặc khắc trực tiếp, trong khi Ishochaku thì có y phục riêng. Tất cả Hina Ningyo đều được phục trang lộng lẫy theo phong cách hoàng tộc thời Heian.
2. Trò chơi búp bê – Hina Asobi (雛遊び)
Trong thời Heian, trò chơi búp bê Hina Asobi chỉ phổ biến trong các gia đình hoàng tộc. Búp bê được coi là hình nhân thế mạng để loại bỏ điều không may trong cuộc sống. Khi trò chơi kết thúc, các búp bê sẽ được thả trôi sông, mang đi những điều không may và rủi ro trong cuộc sống của các bé gái. Thủ tục này được gọi là Nagashibina (流し雛). Ở giai đoạn này, búp bê không chỉ là đồ chơi mà còn là biểu tượng thần linh, giúp con người tránh khỏi bệnh tật và thế lực xấu. Đến thời Edo, khi Hina Asobi lan rộng đến mọi tầng lớp, thợ làm búp bê đã xuất hiện. Nhờ kỹ thuật làm búp bê cầu kỳ, búp bê trở nên tinh xảo và phục vụ cho các lễ hội phát triển.
Ngày nay, tục thả búp bê không còn phổ biến như trước, tuy nhiên ở một số địa phương như tỉnh Tottori, lễ hội này vẫn được tổ chức. Trong lễ hội, các bé gái diện áo Kimono sẽ đặt búp bê lên một chiếc thuyền bằng rơm và thả xuống sông, với hi vọng chiếc thuyền sẽ mang đi những điều xui xẻo và mang lại sức khỏe và may mắn cho mình trong năm mới.
3. Kệ bày búp bê – Hinadan(雛壇)
Kệ bày búp bê đầy đủ nhất có từ 5 đến 7 bậc; 15 búp bê Hina Ningyo được trưng bày trên một tấm nhung đỏ. Ở bậc cao nhất là 2 búp bê Dairi (内裏) đại diện cho Thiên hoàng và Hoàng hậu. Nếu nhìn từ chính diện, Thiên hoàng ở tay trái và Hoàng hậu ở tay phải. Trước mặt 2 búp bê Dairi thường có hai lọ hoa đào và hai đĩa bánh dày Hishi-mochi (菱餅), một loại bánh dày hình kim cương. Tầng tiếp theo là 3 búp bê Nữ quan Sannin Kanjo (三人官女). Tầng này cũng được trưng bày bánh dày, nhưng là loại bánh dày hình tròn Maru-mochi (丸餅). Tầng thứ ba là tầng trưng bày 5 búp bê Nhạc công cung đình Gonin Bayashi (五人囃子), bao gồm 1 ca sĩ cầm quạt, 1 người thổi sáo và 3 người chơi trống. Tầng thứ tư là 2 búp bê Đại thần Daijin (大臣) và tầng thứ năm là 3 búp bê Lính cận vệ Eji (衛士), có nhiệm vụ bảo vệ Thiên hoàng và Hoàng hậu. Hai bậc cuối cùng thường được dùng để trang trí một số đồ vật như cỗ xe cung đình Goshoguruma (御所車), kiệu rước Okago (御駕籠) và hộp đựng thức ăn Jubako (重箱). Ngoài ra, không thể thiếu bức bình phong Byobu (屏風), hai cây đèn giấy Bonbori (雪洞), rượu ngọt Shirozake (白酒), bánh gạo tẩm đường Hina Arare (雛あられ) và hoa đào Momo (桃).
4. Niềm vui trong ngày hội
Đối với các bé gái, Hina Matsuri là dịp để họp mặt bạn bè, trang trí búp bê và chia sẻ bộ sưu tập của mình. Sau đó, các bé tham gia buổi tiệc nhỏ với những món ăn truyền thống tốt cho sức khỏe như cơm đậu đỏ Sekihan, bánh dày Hishi-mochi, rượu ngọt Shirozake và các loại bánh kẹo hình trái cây đủ màu sắc. Màu sắc trắng, xanh và hồng tượng trưng cho sự tươi sáng của mùa xuân, nên rất được ưa chuộng trong những buổi tiệc nhỏ này.
Ảnh: KPG_Payless
Trong các gia đình Nhật Bản, Hina Ningyo được coi như một báu vật gia truyền, lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Ở một số gia đình thượng lưu, một bộ búp bê còn là một phần của hồi môn cho cô dâu. Kệ bày búp bê cũng trở thành niềm tự hào của một gia tộc.
Rõ ràng là không chỉ riêng ở Nhật Bản, trẻ em ở quốc gia nào cũng được xã hội và gia đình dành nhiều yêu thương và kỳ vọng. Nhưng với Hina Matsuri, bất kỳ ai quan tâm đến văn hóa Nhật Bản đều có thể cảm nhận được chút gì đó rất đặc biệt. Dù chỉ là một ngày hội dành cho các bé gái, Hina Matsuri chính là sự giao hòa giữa thiên nhiên tươi đẹp với ước vọng bình an của con người. Đó hẳn là một khát vọng muôn đời của dân tộc Nhật Bản.
Kim Oanh/ kilala.vn
Đọc thêm tại: Mirai.edu.vn – Kiến Thức Tiếng Nhật Hữu Ích